OŚWIATOWE ABC - Zdolności dzieci

DRODZY RODZICE! Zapraszamy do refleksji.

Zastanówmy się wspólnie:
Czy,potrafimy określić zainteresowania, pasje, uzdolnienia własnego dziecka? Czy i jak często Czy wiemy, co lubi robić i co jego zdaniem jest możliwe do osiągnięcia?

Jak dobrze znamy zainteresowania, mocne strony, zdolności swoich pociech? Jak dobrze znają uzdolnienia swoich uczniów pedagodzy i nauczyciele w szkole? Czy uczniowie zdolni potrzebują wsparcia od nauczycieli i pedagogów, czy wręcz przeciwnie, ponieważ są zdolni – poradzą sobie sami „wystarczy tylko im nie przeszkadzać”? zadajemy dziecku pytanie,  czym chce się zająć w wolnym czasie?

 

JAKIE SĄ DZIECI – UCZNIOWIE ZDOLNI?

Takie dzieci wyróżniają się wiedzą pozaszkolną oraz niekiedy ukierunkowanymi już w okresie wczesnego dzieciństwa uzdolnieniami i pasjami. Mają też odmienne od swoich rówieśników potrzeby rozwojowe. Są,wymagający, dociekliwi, niełatwo ich zaspokoić zdawkową odpowiedzią na pytanie, które właśnie zadali. Interesują się wszystkim i najczęściej wytrwale, do momentu aż zaspokoją swoją ciekawość zgłębiając interesujący ich temat.

 

CECHY I ZACHOWANIA DZIECI – UCZNIÓW ZDOLNYCH

Pozytywne - uczą się szybciej, chętniej i łatwiej, – mają dobrą pamięć, zapamiętują więcej i,szybciej niż ich rówieśnicy - są ciekawe świata, zadają wiele pytań, kwestionują wiedzę - potrafią przez dłuższy czas koncentrować uwagę na czymś, co je interesuje - lubią rozwiązywać zadania, problemy, badać, eksperymentować, samodzielnie odkrywać wiedzę - najczęściej posiadają bogaty zasób słownictwa, często posługują się wyrazami, zwrotami i pojęciami                    używanymi przez dorosłych - mają wysokie oczekiwania wobec siebie i innych - interesują się wieloma zagadnieniami naraz - mają poczucie humoru

 

Negatywne - mają trudności w przystosowaniu do grupy (chęć ciągłego imponowania, dominowania,   postawa rywalizacyjna) - niektórzy zdolni okazują lekceważenie rówieśnikom, a nawet nauczycielom   i,innym dorosłym, w tym swoim najbliższym - rodzicom, bywają zarozumiali - potrafią manipulować innymi dla osiągnięcia własnych korzyści lub skupienia   uwagi na sobie - przejawiają zachowania roszczeniowe, czasem reagują agresywnie lub lękowo - mają trudności w stosowaniu teorii w praktyce. Prezentują wiedzę encyklopedyczną - cechuje ich chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub nadpobudliwość psychoruchowa

 

JAK RODZIC MOŻE POZNAĆ, CZY JEGO DZIECKO POSIADA SZCZEGÓLNE ZDOLNOŚCI?

Czy Twoje dziecko interesuje się roślinami? Lubi konstruować? Każdą wolną chwilę potrafi spędzić przy komputerze, by poznać do końca jego możliwości? A,może trenuje bieganie na długie dystanse, śpiewa lub tańczy i ma już jakieś sukcesy w którejś z tych dziedzin? Dostrzegasz w nim szczególną wrażliwość, jeśli chodzi o pomaganie innym? A może interesuje się astronomią, fizyką lub robi coraz to nowe doświadczenia i eksperymenty? Może właśnie projektuje stroje lub zakłada zespół muzyczny i czynnościom tym poświęca wiele czasu i,uwagi? Jeśli którekolwiek pytanie pasuje choć w najmniejszym stopniu do Twojego dziecka, warto zatroszczyć się o rozwój przejawianych przez nie zdolności.

 

JAK WYCHOWYWAĆ ZDOLNE DZIECKO? JAK JE WSPIERAĆ W ROZWOJU?

Rodzice często zadają te pytania sobie, nauczycielom i specjalistom z zakresu edukacji uczniów zdolnych. U,tych ostatnich szukają pomocy w wychowywaniu swoich zdolnych, uzdolnionych, a czasem wręcz utalentowanych dzieci. Nie ma specjalnych metod wychowywania dzieci zdolnych. Warto jednak się zastanawiać, jak zadbać o to, aby jednostki te mogły jak najbardziej harmonijnie się rozwijać. Im wcześniej zaczniemy obserwować wszelkie przejawy ciekawości i,zainteresowań dziecka, tym bardziej świadomie każdego dnia będziemy uczestniczyć w procesie kształtowania się jego uzdolnień. Zacznijmy więc od zaspakajania ciekawości poznawczej najmłodszych pytających nieustannie – co to? Po co? Dlaczego? Dziecięca ciekawość ma wówczas ogromne szanse przerodzić się w dociekliwość, chęć zgłębiania otaczającego świata i,samodzielnego zdobywania wiedzy. Niezwykle cenne będzie więc częste czytanie, opowiadanie bajek, historii, treści książek, które rozbudzają ową naturalną, spontaniczną ciekawość. Rodzice są pierwszymi, i,najczęściej najbardziej znaczącymi nauczycielami i wychowawcami młodego pokolenia. Częste rozmowy z dziećmi mają znaczący wpływ na rozwój zainteresowań i,późniejszych uzdolnień. Wprowadzają dzieci w świat nauki i wiedzy, w,otaczającą rzeczywistość. Ważny element rozpoznawania i rozwijania zdolności to także wspólne wartościowe zabawy, np. liczenie sumy liczb w,rejestracjach mijanych samochodów podczas podróży, rozwiązywanie zagadek i,układanie zadań o,przygotowywanych właśnie na obiad potrawach. Także nauczyciele, już w przedszkolu i edukacji wczesnoszkolnej, wspierają pierwsze zainteresowania, pasje swoich podopiecznych poprzez stwarzanie takich sytuacji dydaktycznych, które zachęcają je do: budowania z klocków, śpiewania piosenek, tanecznych i recytatorskich popisów, liczenia, rozwiązywania problemów w praktyce, uczenia się pracy w,zespole. Czy,Twoje dziecko jest zdolne? Zdecydowanie tak! Każdy z nas jest zdolny. Jednak różnimy się od siebie nie tylko rodzajem posiadanych zdolności, ale także ich poziomem.

ZDOLNOŚCI

To różnice indywidualne w możliwościach intelektualnych każdego z nas, które sprawiają, że pomimo takiej samej wiedzy i motywacji niektórzy ludzie osiągają lepsze od innych rezultaty w uczeniu się i działaniu. W,projekcie prowadzonym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ośrodek Rozwoju Edukacji „Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym” zespół ekspertów nazwał ucznia zdolnego, wskazując na wyróżniającą go przynajmniej jedną z trzech wymienionych poniżej cech:
- ma wysokie osiągnięcia lub możliwości takich osiągnięć w dziedzinie nauki, twórczości lub działalności społecznej(obywatelskiej,,charytatywnej),
- charakteryzuje go wysoki poziom uzdolnień specjalnych (np. artystycznych, sportowych, organizacyjnych)
- odznacza się wysokim poziomem zdolności ogólnych, inaczej poznawczych, zwanych też często szkolnymi (dotyczą przedmiotów szkolnych). Wymienione cechy poparte są cechami osobowości, między innymi wysoką motywacją, aktywnością własną, zaangażowaniem, zdolnością przewidywania. Rozwijane zdolności naturalne, poparte wielogodzinną pracą (np. trenowaniem jakiejś dziedziny sportu) mogą ujawnić talent.

UZDOLNIENIA

To zdolności specjalne, inaczej kierunkowe, umożliwiające osiąganie wysokich rezultatów w różnych dziedzinach, np. z,przedmiotów szkolnych, ale także w,dziedzinach artystycznych, technicznych, społecznych itd. Każdy człowiek potrafi rysować, malować, tańczyć, mówić w jednym lub kilku językach – jest więc zdolny, tzn. posiada zdolność ogólną do wykonywania o wyższych aktywności. Jednak efekty podejmowanych przez ludzi działań są różne pod względem jakości – jedni wykonają je lepiej, inni zdecydowanie gorzej. Tych pierwszych uznać można zatem za zdolniejszych, drugich za mniej zdolnych. Osiągnięcia w dziedzinie przedmiotów szkolnych, np. tytuł finalisty lub laureata w,olimpiadzie, sukcesy i,wyróżnienia w dziedzinie artystycznej lub sporcie, to wskazanie na uzdolnienia specjalne, kierunkowe.

TALENTY

Warto wiedzieć, że: wrodzone zadatki, aby mogły przerodzić się w talent wymagają umiejętnego wspierania, stymulowania, motywowania, determinacji i,wytężonej pracy dziecka i jego opiekunów – rodziców i nauczycieli. Wielu psychologów, którzy poddali analizie kariery ludzi wybitnych, potwierdza, że,potrzeba około dziesięciu lat pracy i,dziesięciu tysięcy godzin, aby osiągnąć mistrzostwo w danej dziedzinie.  Świadomi rodzice bardzo interesują się zagadnieniami rozpoznawania zdolności i sposobami ich rozwijania. Aby rozwijać zdolności swoich pociech, szukają specjalistycznej pomocy, wsparcia psychologiczno - pedagogicznego w literaturze, w szkole i poza nią – w,instytucjach, organizacjach, w tzw. Miejscach Odkrywania Talentów (www.ore.edu.pl/odkrywamytalenty).

 

GDZIE SZUKAĆ MIEJSC WSPARCIA DLA ZDOLNYCH?

Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci: - Centrum Dzieci Zdolnych – Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,   Uniwersytet dla Rodziców - Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Zdolnych - Fundusz Pomocy Młodym Talentom Jolanty i Aleksandra Kwaśniewskich, „Porozumienie bez barier” - Fundacja „Primus Inter Pares” - Fundacja Ewy Czeszejko-Sochackiej „Promocja Talentu” - Fundacja im. S. Batorego Instytucje - Ośrodek Promocji Talentów www.gimnazjum54.waw.pl - Fundacja Konferencji Episkopatu Polski „Dzieło Nowego Tysiąclecia” www.dzielo.pl - Centrum Edukacji Artystycznej www.cea.art.pl - Projekty Centrum Edukacji Obywatelskiej www.ceo.org.pl - Ośrodek Rozwoju Edukacji – projekt „Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy   z uczniem zdolnym” www.ore.edu.pl/uczen-zdolny - Uniwersytet Dzieci www.uniwersytetdzieci.pl Programy i projekty - Projekt Mazowieckie   Centra Talentu i Kariery www.mscdn.pl - Wars i Sawa www.edukacja.warszawa.pl - DIAMENT www.diament.edu.pl - Zdolny Ślązak www.zdolnyslazak.pl - „Klub Młodego Odkrywcy” www.kmo.org.pl - „Fizyka jest ciekawa” www.fizykajestciekawa.pl - „Newton też był uczniem” www.newton.amu.edu.pl - „Matma mnie kręci”, „Matematyka bez granic” www.mbg.uz.zgora.pl